Europese economieën worstelen met zelfopgelegde tarieven en regels die de interne markt fragmenteren en de mondiale concurrentiepositie aantasten. Protectionistische maatregelen, bedoeld om lokale industrieën te beschermen, verhogen de kosten voor Europese bedrijven en leiden tot handelsconflicten. Bovendien ondermijnen uiteenlopende nationale regels en standaarden de interne markt, waardoor grensoverschrijdend zakendoen complexer en duurder wordt. De Green Agenda draagt hieraan bij door uiteenlopende implementaties, wat een lappendeken van regelgeving creëert. Het resultaat? Europese bedrijven verliezen terrein ten opzichte van concurrenten in de VS en Azië, die profiteren van grotere, meer geïntegreerde markten. De afname van marktaandeel in cruciale sectoren en de verminderde aantrekkelijkheid voor buitenlandse investeerders zijn alarmerende signalen. Om de neerwaartse spiraal te doorbreken, is een heroverweging van het economisch beleid noodzakelijk, met harmonisatie van regelgeving, gerichte steun voor innovatie, actieve handelsakkoorden en een gecoördineerd klimaatbeleid. Kan Europa het tij keren en zijn economische welvaart behouden?

Europese economieën in de knel: Zelfopgelegde tarieven ondermijnen concurrentiepositie

Europese economieën worstelen met een groeiend probleem: zelfopgelegde tarieven en regels die de interne markt ondermijnen en de concurrentiepositie op het wereldtoneel aantasten. Terwijl de roep om bescherming van lokale industrieën en duurzaamheid luider klinkt, dreigt Europa zichzelf buitenspel te zetten in een wereld die steeds meer verbonden en competitief is. De erosie van de interne markt kan niet langer gecompenseerd worden door export naar de vs en andere derde landen, wat de noodzaak voor een kritische heroverweging van het economisch beleid benadrukt.

De prijs van protectionisme

De afgelopen jaren heeft Europa een duidelijke verschuiving gezien richting protectionistische maatregelen. Dit komt deels voort uit de wens om lokale bedrijven te beschermen tegen oneerlijke concurrentie van buitenlandse spelers, met name uit China. De angst voor dumping van goedkope producten en de bescherming van strategische sectoren zoals staal en technologie hebben geleid tot de invoering van importheffingen en subsidies.

Echter, deze maatregelen hebben een keerzijde. Ze verhogen de kosten voor Europese bedrijven die afhankelijk zijn van geïmporteerde grondstoffen en componenten. Bovendien leiden ze tot tegenmaatregelen van andere landen, wat resulteert in een vicieuze cirkel van handelsconflicten. Een recent voorbeeld is de escalatie van spanningen tussen de eu en de vs over staal- en aluminiumtarieven, die beide economieën schade berokkenen.

Interne markt in verval

Een ander probleem is de toenemende fragmentatie van de interne markt. Hoewel de eu officieel een vrij verkeer van goederen, diensten, kapitaal en personen nastreeft, worden bedrijven steeds vaker geconfronteerd met uiteenlopende nationale regels en standaarden. Dit creëert onnodige bureaucratie en compliancekosten, waardoor het moeilijker wordt om grensoverschrijdend zaken te doen.

De implementatie van de groene agenda draagt hier ook aan bij. Hoewel de doelstellingen van duurzaamheid en klimaatbescherming belangrijk zijn, verschillen de nationale interpretaties en implementaties van de nieuwe regels aanzienlijk. Dit leidt tot een lappendeken van regelgeving die het voor bedrijven complex en kostbaar maakt om te voldoen aan alle eisen. Zo kan een product dat in het ene land als duurzaam wordt beschouwd, in het andere land niet aan de eisen voldoen.

Het verlies van concurrentievoordeel

De combinatie van protectionisme en interne marktfragmentatie heeft ernstige gevolgen voor de concurrentiepositie van Europa. Europese bedrijven verliezen terrein ten opzichte van concurrenten in de vs en Azië, die profiteren van grotere, meer geïntegreerde markten en minder bureaucratie. Dit uit zich in een afname van het marktaandeel in belangrijke sectoren zoals technologie, automotive en chemie.

Bovendien worden Europese bedrijven minder aantrekkelijk voor buitenlandse investeerders. De onzekerheid over de regelgeving en de hoge compliancekosten maken het minder aantrekkelijk om in Europa te investeren, wat resulteert in een afname van de kapitaalstromen en een verlies aan banen.

De weg vooruit

Om de neerwaartse spiraal te doorbreken, is een radicale heroverweging van het economisch beleid noodzakelijk. Europa moet een evenwicht vinden tussen de bescherming van lokale industrieën en het bevorderen van een open en competitieve economie. Dit vereist een aantal maatregelen:

• Harmonisatie van regelgeving: De eu moet streven naar een verdere harmonisatie van de interne markt, door het wegnemen van onnodige bureaucratie en het ontwikkelen van gemeenschappelijke standaarden.
• Gerichte steun: Subsidies en andere vormen van staatssteun moeten gericht zijn op het bevorderen van innovatie en concurrentievermogen, in plaats van het kunstmatig in leven houden van verouderde industrieën.
• Handelsakkoorden: Europa moet actief werken aan het sluiten van handelsakkoorden met andere landen en regio's, om de toegang tot nieuwe markten te verzekeren en de export te stimuleren.
• Klimaatbeleid: Een gecoördineerde aanpak is essentieel om te voorkomen dat nationale verschillen in klimaatbeleid leiden tot concurrentieverstoring. Het is noodzakelijk om een gelijk speelveld te creëren waar bedrijven kunnen investeren in groene technologieën zonder benadeeld te worden door uiteenlopende nationale regels.

Europa staat voor een cruciale keuze. Door vast te houden aan protectionistische maatregelen en interne marktfragmentatie riskeert het zijn economische welvaart en concurrentiepositie. Door een open, competitieve en innovatieve economie te bevorderen, kan Europa zijn rol als economische grootmacht behouden en een leidende rol spelen in de wereld.

Bron: El País - Los aranceles que se autoimponen las economías europeas - https://elpais.com/economia/negocios/2025-05-11/los-aranceles-que-se-autoimponen-las-economias-europeas.html Bron: European Commission - Single Market - https://single-market-economy.ec.europa.eu/single-market_en Bron: Reuters - EU trade policy - https://www.reuters.com/markets/europe/eu-trade-policy-2023-10-04/